Wczoraj, 27 kwietnia Parlament Europejski wykonał kolejny krok w stronę rozwoju europejskiej nauki i kultury. Od początku stycznia tymczasowo realizowano program „Horyzont Europa”, zaczęto opracowywać związane z nim konkursy, projekty dokumentów, mechanizmy jego wdrażania na poziomie ogólnowspólnotowym, jak i krajowym. Wczoraj wreszcie Parlament Europejski prawie jednomyślnie przyjął ten program, co stanowi zakończenie drogi legislacyjnej. Program ten stanowi kontynuację dotąd istniejących instrumentów i programów wspierających prace B+R. Horyzont Europa stanowi jedno z najbardziej ambitnych narzędzi organizacji i finansowania prac badawczo-rozwojowych. Nie chodzi w jednak wyłącznie o samo odkrywanie nowej wiedzy, ale także o przenoszenie jej w sfery życia jednostki. Z tego powodu wspierać będzie on także polepszenie stanu opieki zdrowotnej w krajach członkowskich, transformację klimatyczną oraz zwiększać cyfryzację różnych obszarów życia społecznego, co ma ułatwić dostęp do nich różnym osobom.
Pandemia ujawniła, jak bardzo prace badawczo-rozwojowe są istotne nie tylko dla pokonania takich zagrożeń, jak COVID-19, ale też by pokonać jej negatywne gospodarcze następstwa. Wiele firm nie było gotowych na lockdowny, pracę zdalną jej personelu, właściwy obieg informacji (tak, by zachować tajemnicę handlową i właściwe przetwarzanie danych osobowych), organizację sekretariatu, magazynu czy relacji z kontrahentami. Rozwój nowych produktów i usług, także z udziałem instytucji badawczych, pozwoli na szybsze wyjście z kryzysu, jaki wywołał koronawirus, a także na zyskanie przewag konkurencyjnych przez przedsiębiorców. W ocenie Unii Europejskiej powinno to prowadzić docelowo do polepszenia standardu życia w państwach członkowskich i rozwiązania problemów, które pandemia uwidoczniła.
Osiągnąć to można przede wszystkim przez finansowanie prac B+R. To w tej sprawie głosował Parlament Europejski, przeznaczając na Horyzont Europa niebagatelną kwotę 95,5 mld euro. Jest to aż o 15,5 mld euro więcej niż budżet, jakim dysponował program Horyzont 2020, który związany był z poprzednią perspektywą finansową i który do 2023 r. zostanie zakończony. W programach będą mogli uczestniczyć przedsiębiorcy (zarówno mikro-, małe, średnie, jak i duże przedsiębiorstwa) oraz instytucje badawcze (w tym związane z uczelniami wyższymi). Wiele projektów przeznaczonych jest też dla samodzielnych badaczy, którzy aktualnie są bez afiliacji. Wyjazdy do ośrodków w innych krajach czy stypendia będą mogli np. otrzymać w kontynuowanym programie „Maria Skłodowska-Curie, której biografia klarownie pokazuje, jak inspirujące i ważne naukowo potrafią być kontakty z naukowcami z zagranicy.
Program podzielono na 3 filary: „Doskonała nauka”, „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” oraz „Innowacyjna Europa”. Z każdym z tych filarów związana jest jedna wspólnotowa instytucja. Są to odpowiednio Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERBN), Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (JRC) i Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT). Prace B+R będą dotyczyć zarówno obszarów, które można bezpośrednio wykorzystać gospodarczo, jak np. rozwijanie nowych technologii przemysłowych, ale także sporo programów związanych będzie z badaniami podstawowymi. W rezultacie w ramach programu przewidziano największą jak dotąd unijną pulę środków na digitalizację i cyfryzację. Spora część środków przekazana zostanie także na prace związane z branżą medyczną i zdrowotną.
Nabory do niektórych programów już się rozpoczęły. Do nich należą np. ERC Starting Grant 2021 i ERC Consolidator Grant 2021, które związane są z Europejską Radą ds. Badań Naukowych oraz EIC Accelerator i EIC Pathfinder, realizowane w ramach Europejskiej Rady ds. Innowacji. Zainteresowanych zapoznaniem się z obszarami badawczymi, jakie obejmuje Horyzont Europa, zachęcamy do kliknięcia na stronę Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE i weryfikację, czy Wasze przedsiębiorstwo ma szansę na sfinansowanie planowanych prac B+R oraz w ramach jakich instrumentów: https://www.kpk.gov.pl/horyzont-europa/horyzont-europa-znajdz-swoj-obszar
