29 stycznia 2022 roku weszły w życie zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców. Jak szeroko komentowano temat w mediach, zmiany mają na celu ułatwić zatrudnianie osób z zagranicy i przyspieszyć rozpoznawanie wniosków.
Oto kilka ważniejszych zmian, które mogą istotnie wpłynąć na całą procedurę. Przede wszystkim zobligowano urząd do wydania decyzji w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w terminie 60 dni. Termin pozostał ten sam, co do tej pory, ale obecnie jest to termin ustawowy, a więc urząd musi wydać decyzję albo pozytywną, albo negatywną, a nie termin instrukcyjny, do której urząd powinien, ale z przyczyn zależnych od siebie, nie musiał się stosować. Oczywiście termin liczyć należy od momentu, gdy organ ma komplet dokumentacji. Miejmy nadzieję, że urząd nie wykorzysta tej zmiany, jak niestety zdarza się w przypadku innych decyzji administracyjnych, że urzędy celowo proszą o wyjaśnienia często oczywistych kwestii, by w ten sposób przedłużyć sobie czas na wydanie decyzji. Samo postępowanie dotyczące udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy powinno się zakończyć w ciągu 90 dni. Wydanie wizy studencko-naukowej powinno się zakończyć w ciągu 15 dni i termin ten można w uzasadnionych przypadkach przedłużyć do 30 dni. Dotąd było 60 dni.
Urząd może teraz kontaktować się elektronicznie z cudzoziemcem, co dzięki ograniczeniu osobistego stawiennictwa i papierowej dokumentacji może istotnie przyspieszyć rozpoznawanie sprawy. Nadal oczywiście pouczenia, niezależnie od tego, czy są dokonywane pisemnie czy elektronicznie, muszą być w języku zrozumiałym dla cudzoziemca. Z doświadczenia wiemy, że udział polskojęzycznego pełnomocnika wspierającego cudzoziemca znacząco ułatwia całą procedurę. Pouczenia mogą odbywać się nie tylko mailowo, ale np. poprzez wskazanie opisanej na stronie internetowej procedury w języku znanym cudzoziemcowi.
Ważną zmianą jest redukcja kryteriów, które musi spełniać cudzoziemiec, by ubiegać się o pobyt czasowy i pozwolenie na pracę. Widać, że ustawodawcy zależało na ułatwieniach wobec cudzoziemców, które mogą być „siłą roboczą”, bo zmiany dotyczą zwłaszcza osób pragnących rozpocząć lub kontynuować zatrudnienie. Pracownik zobowiązany został do przedstawienia nowego załącznika wypełnionego przez pracodawcę, który potwierdza, że cudzoziemiec będzie otrzymywać wynagrodzenie nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Jeśli z jakichś względów to wynagrodzenie będzie niższe (na przykład z tego powodu, że pracownik będzie pracować na pół etatu), to pracownik musi przedłożyć załączniki w liczbie pozwalającej wykazać, że łącznie będzie zarabiać co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Zmiana dotyczy nie tylko umów o pracę, ale też umów cywilnoprawnych. Bazą dla ustalenia wynagrodzenia muszą więc być minimalne stawki przewidziane dla umów zlecenia i pracodawca powinien opisać, dlaczego pracownik otrzyma tę wartość wynagrodzenia (na przykład pokazać, że zamierza mu powierzyć określoną liczbę godzin wykonywania zlecenia pomnożoną przez stawkę godzinową).
Obecny jest też wymóg wykazania objęcia opieką zdrowotną. Może on być spełniony, jeśli w wyniku zawartej umowy z przyszłym pracodawcą czy zleceniodawcą cudzoziemiec będzie posiadać ubezpieczenie zdrowotne.
Warto zwrócić uwagę na zmiany dotyczące też samej decyzji – treści zezwolenia na pracę. Zmiana nazwy stanowiska nie wymaga już pozyskiwania nowego zezwolenia, jeśli nie zmienia się zakres obowiązków. Podobnie jest w przypadku zwiększenia wymiaru czasu pracy, jeśli nie zmieniają się proporcje dotyczące obliczania wynagrodzenia. Przykładowo więc, jeśli do tej pory cudzoziemiec zatrudniony był na pół etatu, to nie ma problemu, by aneksując umowę zwiększyć mu wymiar czasu pracy do pełnego etatu, ale wówczas musi otrzymywać dwa razy wyższe wynagrodzenie. Dotyczy to również umów cywilnoprawnych, jakie zawarto z cudzoziemcem.
Zachęca to do dość ogólnego opisania obowiązków cudzoziemców oraz określenia stanowiska. Mieliśmy już styczność z pytaniami urzędów wydających zezwolenia, które nie potrafiły zrozumieć specyfiki stanowiska (zwłaszcza w bardzo innowacyjnych przedsiębiorstwach), przyczyn określenia konkretnych wynagrodzeń dla tych stanowisk oraz zakresu obowiązków. Ogólne określenie zakresu obowiązków pozwoli na większą elastyczność w zakresie powierzania cudzoziemcowi bieżących zadań.
Na koniec warto przypomnieć, że zmodyfikowane przepisy stosuje się do zatrudnienia cudzoziemców także z Wielkiej Brytanii, bo z racji Brexitu ustawę stosuje się też do obywateli Zjednoczonego Królestwa i członków ich rodzin, którzy nie mają obywatelstwa innego Państwa Członkowskiego UE.
