Od 1 października 2023 roku zaczną obowiązywać przepisy mechanizmu granicznego podatku węglowego, jest to element realizowanego przez Unię Europejską programu Fit for 55, który stanowi jeden z trzech filarów systemu wdrażania unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 roku. W niniejszym artykule przyjrzymy się kwestii mechanizmu i zasadom działania granicznego podatku węglowego.
Czym jest CBAM?
CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism), w skrócie to nowa metoda ustalania opłat od wysokoemisyjnych towarów importowanych, która koncentruje się na przywozie produktów, których wytwarzanie wiąże się z wysokimi emisjami.
Do takich produktów należą: cement, żelazo i stal, aluminium, nawozy sztuczne, wodór, a także energia elektryczna.
Zgodnie z nowymi przepisami wprowadzenie na teren Unii Europejskiej określonych towarów będzie wiązało się z koniecznością zakupu certyfikatów emisji oraz przedstawienia dodatkowej deklaracji.
Etapy wdrożenia
Wprowadzenie nowego mechanizmu zostało podzielone na dwa etapy.
W pierwszym etapie, zwanym również okresem przejściowym, trwającym od 1 października 2023 roku do 31 grudnia 2025 roku importerzy zobligowani są do złożenia kwartalnego sprawozdania CBAM, w którym to wskażą skalę emisji „wbudowanych” sprowadzanych produktów oraz dane na temat wielkości importu.
W tym miejscu proszę zwrócić uwagę na fakt, że pierwsza deklaracja CBAM powinna zostać złożona za IV kwartał 2023 roku do końca stycznia 2024 roku, przez elektroniczny portal CBAM.
Na tym etapie pojawiają się dwa problemy natury praktycznej – do dziś nie został stworzony przez Komisję Europejską elektroniczny portal CBAM, a także wzór deklaracji CBAM.
W drugiej fazie, począwszy od 1 stycznia 2026 roku, importerzy będą zobowiązani do składania rocznych deklaracji CBAM (do 31 maja), które będą zawierały m.in. informacje o łącznej liczbie certyfikatów CBAM podlegających umorzeniu.
Kontrole i kary administracyjne
W przypadku naruszeń nowych przepisów importerzy muszą liczyć się z sankcjami. Oprócz kar stosowanych przez organy krajowe zastosowane mogą być kary finansowe oraz możliwość cofnięcia statusu upoważnionego zgłaszającego.
Krajowe organy administracji publicznej odpowiedzialne za CBAM będą mogły przeprowadzać kontrole w zakresie realizacji obowiązków związanych z Rozporządzeniem CBAM.
W kolejnym artykule zaprezentuje Państwu najważniejsze informacje dotyczące certyfikatu CBAM, a także jakie elementy powinna zawierać deklaracja i ewidencja CBAM.
