W czasach, gdy wiele naszych aktywności przenosi się do wirtualnej rzeczywistości, powstaje coraz więcej portali i blogów internetowych o różnorodnym charakterze. Nadmiar wolnego czasu rodzi kreatywność, którą warto spożytkować zaprzyjaźniając się z klawiaturą. Rejestracja prasy tradycyjnej (czasopism i dzienników) chyba nikogo już nie dziwi. Wiele osób nie ma jednak świadomości, że czasem treści publikowane na portalach informacyjnych, czy blogach internetowych mogą również mieć charakter materiałów prasowych i podlegać obowiązkom rejestracji w rejestrze prasy. Internet, tak jak papier, jest jedynie techniką rozpowszechniania publikacji.
W jakich sytuacjach powinniśmy rozważyć, czy przykładowo prowadząc bloga podlegamy obowiązkowi rejestracji?
DEFINICJE
Zacznijmy od tego, jakie tytuły w ogóle podlegają rejestracji na gruncie ustawy Prawo prasowe. Zgodnie z treścią art. 7 ustawy Prawo prasowe „prasa oznacza publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą […]”.
O tym, czy publikacja internetowa ma charakter prasowy decydować więc będzie cel, jakiemu mają służyć treści oraz cykliczność publikacji. Przedstawiona definicja prasy jest na tyle szeroka, że może ona uwzględniać również blogi. Niewątpliwie każdy informacyjny portal internetowy, któremu można przypisać cechę periodyczności (tj. utworzony z zamiarem regularnej aktualizacji informacji, jej przetwarzania) będzie uznawany za „prasę”. Mówiąc w uproszczeniu, przyjmuje się, że rejestracji podlegają wszelkie portale i blogi o charakterze informacyjnym, za wyjątkiem tych zawierających treści głównie subiektywne, literackie, czy portale społecznościowe.
Poza pojęciem prasy będą blogi internetowe, które nie zostały utworzone jako platforma aktywnej komunikacji, tj. takie, które nie zmieniają swojej zawartości regularnie, lecz jedynie sporadycznie (np. strony internetowe podmiotów gospodarczych, strony internetowe poświęcone jednostkowemu wydarzeniu, strony internetowe założone przez ”celebrytów” czy też prywatne osoby zawierające informacje koncentrujące się wokół tych osób (tzw. strony domowe). Za prasę nie będą też uznawane portale internetowe o charakterze wyłącznie usługowym (handlowym) oraz strony, gdzie ta cecha przeważa. Bloga, który w założeniu ma charakter „internetowego pamiętnika”, zawierającego treści głównie subiektywne, literackie również nie będziemy traktować jako prasy. Jeśli jednak autor bloga zacznie prezentować cyklicznie reportaże, felietony, materiały sprawozdawcze, czy inne formy typowo dziennikarskie, wówczas będzie tworzył prasę. Bez znaczenia jest przy tym, czy blog ma charakter komercyjny, profesjonalny, czy amatorski.
DZIENNIKI I CZASOPISMA
Na gruncie ustawy Prawo prasowe, można powiedzieć, że cechą odróżniającą dziennik od czasopisma jest co do zasady częstotliwość publikowania treści
„Dziennikiem” jest przekaz informacyjny, publikowany co najmniej raz w tygodniu, a „czasopismem” – nie częściej niż raz w tygodniu i nie rzadziej niż raz do roku. „Dziennikiem” będą więc portale internetowe i blogi, zakładane z zamiarem periodycznego prezentowania nowych treści częściej. Czasopisma w formie elektronicznej są formą rzadszą i nie wymagają tak częstej aktualizacji informacji.
REJESTRACJA
Jeśli już wiemy, że tworzony przez nas blog czy portal internetowy posiada wszelkie cechy prasy, powinniśmy dokonać jego rejestracji. Wydawanie dziennika lub czasopisma co do zasady wymaga bowiem rejestracji w sądzie okręgowym właściwym miejscowo dla siedziby wydawcy.
Wniosek o rejestrację tytułu prasowego powinien zawierać: tytuł i adres siedziby redakcji, dane osobowe redaktora naczelnego, nazwę i adres siedziby wydawcy oraz częstotliwość ukazywania się czasopisma/dziennika.
Przy samej rejestracji należy uiścić stałą opłatę sądową w kwocie 100 zł oraz na bieżąco aktualizować treści podlegające rejestracji. Za brak wymaganej rejestracji grozi grzywna do 5 tys. zł. Warto wiedzieć, że rejestr prasy jest jawny, a niektóre sądy (np. Sąd Okręgowy w Krakowie) prowadzą rejestr w formie elektronicznej. Jeśli chcemy sprawdzić, jakie tytuły z adresem www są rejestrowane jako prasa, wystarczy zajrzeć na stronę sądu i zapoznać się z treścią pliku.
Nie należy zapominać, że oprócz obowiązków rejestracyjnych, publikacje internetowe będące prasą podlegają przepisom ogólnym z zakresu prawa prasowego, w tym dot. standardów pracy dziennikarza, uprawnieniom wynikającym z tajemnicy dziennikarskiej, autoryzacji materiałów oraz regulacjom dot. publikowania sprostowań, czy ogłoszeń i reklam itp.
W każdym przypadku oceny, czy blog wypełnia cechy prasy w rozumieniu ustawy Prawo prasowe będzie dokonywała osoba tworząca treści, czyli autor bloga.
