W dzisiejszych czasach gdy wszyscy musieliśmy stać się trochę domatorami coraz częściej sięgamy po gry komputerowe. Nie każdy jednak wie, że są one również interesującym i złożonym tematem prawnym, z którego wynika wiele niecodziennych zagadnień. Jedno z nich dotyczy głosu postaci z gier komputerowych. Przyglądając się uważniej tej, z pozoru niewinnej sprawie, odkryjemy, że może ona rodzić niejeden problem prawne.
Głos człowieka jest dobrem osobistym, czyli pewną ważną społecznie wartość chronioną przez prawo cywilne. Oznacza to, że tylko właściciel głosu może decydować o tym jak nim dysponować. Rozpowszechnienie głosu bez zgody tego, z czyjej krtani się on wydobywa będzie zatem, co do zasady, zakazane. Aby głos mógł być chroniony jako dobro osobiste musi jednak spełnić się jeszcze jeden warunek – powinno być możliwe przypisanie tego głosu konkretnej osobie. Czy głos lektora gry komputerowej będzie zatem korzystać z takiej ochrony? Takie przypadki zdarzą się raczej rzadko i będą dotyczyć przede wszystkim nieuprawnionego wykorzystania publicznie rozpoznawalnych głosów, przykładowo znanych aktorów czy piosenkarzy.
Użyczenie głosu w grze komputerowej może też wiązać się z powstaniem prawa do artystycznego wykonania. Z ustawy o prawie autorskim wynika, że każde artystyczne wykonanie utworu jest chronione prawem. Aby nagranie głosu lektora w grze komputerowej było artystycznym wykonaniem musi spełniać dwa warunki: (i) być wykonaniem utworu i (ii) mieć artystyczny charakter. Utwór to każdy rezultat osobistej i twórczej działalności człowieka, może nim być fabuła czy dialogi w grze komputerowej. Artystyczny charakter oznacza, że wykonanie powinno mieć w sobie coś indywidualnego i twórczego, nie może być tylko „mechaniczną” recytacją. Nagranie głosu w grze komputerowej będzie artystycznym wykonaniem utworu gdy osoba użyczy głosu postaci z gry RPG, o ile jej rola nie ograniczona się do kilku linijek tekstu. Nie będzie natomiast, z reguły, chronione tym prawem gdy lektor jest komentatorem gry sportowej lub jego głos to krótkie komunikaty w shooterach. Co wynika z tego, że głos użyty w grze komputerowej jest artystycznym wykonaniem? Po pierwsze, lektor będzie mieć prawa osobiste, takie jak prawo do oznaczenia go jako wykonawcy lub zachowania anonimowości. Może on też zadecydować jak oznaczy się go w wykonaniu (np. pseudonimem). Po drugie, lektor będzie mieć prawa majątkowe. Może on m.in. powielić nagranie swojego głosu oraz sprzedawać, wynajmować lub użyczać egzemplarze, na których znajduje się jego wykonanie. Trzeba jednak pamiętać, że samodzielne korzystanie z tych praw przez lektora gry komputerowej będzie w zasadzie niemożliwe, ponieważ naruszałoby to prawa autorskie twórcy tej gry. Do pomyślenia jest jednak sytuacja, gdy użyczający głosu będzie próbował zablokować rozpowszechnianie gry komputerowej, powołując się na naruszenie jego prawa do artystycznego wykonania.
Problemom, które mogą wynikać z praw lektorów w grach komputerowych można zapobiec umiejętnie tworząc zawierane z nimi umowy. Warto wtedy pamiętać o przeniesieniu praw majątkowych do artystycznego wykonania oraz ustaleniu jak lektor zostanie oznaczony jako wykonawca w grze. Nie należy też zapomnieć o wyrażeniu przez niego zgody na udostępnienie swojego głosu, chociaż jeżeli takiej zgody nie ma na piśmie można będzie dowodzić, że lektor udzielił jej przez samo przystąpienie do nagrań. Dla własnego spokoju lepiej jednak opierać się na jasnych zapisach umowy, niż szukać rozwiązania w zawsze niepewnej interpretacji przepisów prawa.
